Van ‘lamp’ naar LED, waar moet je op letten

Het is vandaag de kortste dag van het jaar. Dan is het meer dan ooit nodig om de boel te verlichten. Natuurlijk doen we dit met LED verlichting, maar wat gaan we gebruiken? Waar moeten we op letten wanneer we LED lampen gaan kopen? GadgetGear.nl zocht het uit.

We hebben deze zomer Het Innovatieve Huis gebouwd. Een, naar mijn idee, prachtig huis. Toen we het huis betrokken, hing het vol met verhuispeertjes. Met andere woorden, losse fittingen met daarin losse gloeilampen. Hoewel niet meer te koop, zijn ze nog volop aanwezig en dat willen we natuurlijk niet meer. Zeker niet gezien we zonnepanelen op het dak hebben liggen. Tijd om voor energiezuinig en duurzaam te kiezen dus.

Domotica

Maar laten we beginnen bij de basis van een innovatief, of juist totaal niet innovatief huis. Hoe smart moet de verlichting zelf zijn? Dat hangt helemaal af van hoe smart jouw huis qua domotica is ingericht. Ons huis is voorzien van het Busch-Jaeger Free@Home platform. Elk lichtpunt is schakelbaar via zowel schakelaars als computers, smartphones etc. Dus in ons geval hoeft de verlichting helemaal niet smart te zijn. Het zal je niet verbazen dat het grootste deel van de verlichting bij ons dus uit gewone LED lampen bestaat.

Nu is het platform van Free@Home zeer ingrijpend om aan te leggen. Je moet namelijk ook datakabels leggen (lijkt op KNX) en ik kan me voorstellen dat niet iedereen hierop zit te wachten. Gelukkig zijn er ook talloze draadloze opties met inbouwmodules om verlichting schakelbaar te maken. Van KlikAanKlikUit tot Z-Wave via bijvoorbeeld Devolo. Voor het schakelen en dimmen van verlichting kun je hier prima terecht.

En dan is er nog de optie om een smart lamp te kopen. Dan kun je vaak nog wat meer zoals het spelen met kleur. Daar staat tegenover dat de aanschafwaarde echt een flink stuk hoger licht. Er zijn verschillende merken die dit produceren. De meest bekende zijn Philips, LifX en Osram (Lightify). Daarnaast gaat Ikea komend jaar in Nederland haar alternatief op de bekende Hue lamp verkopen. Met praktisch dezelfde techniek erin en waarschijnlijk tegen een prijs die wat lager ligt. Ikea kan immers in massa’s produceren en verkopen. Er komt dus een grote concurrent aan voor Philips.

En verder

Ga je voor standaard LED lampen omdat je geen domotica hebt, danwel de domotica oplossing geen slimme LED lamp nodig heeft, ben je dus een stuk goedkoper uit. Toch zijn er nog een aantal dingen waar je even op moet letten. En ja, we zijn behoorlijk kritisch geweest al het gaat om onze vragen over duurzaamheid. Ook een beetje gemeen, want Edward, die we mochten ondervragen, heeft geen mediatraining gehad. Sterker nog, hij was niet compleet op de hoogte van wat we allemaal gingen vragen. Daarmee een mooi, oprecht verhaal van deze LED expert bij Ikea Duiven.

We snappen dat je nog meer wilt weten over het uitzoeken van de juiste LED verlichting, dus we gaan nog wat dieper op het onderwerp in.

Dimbaar of niet dimbaar

LED verlichting en dimmers, het zijn doorgaans geen vriendjes van elkaar. Op de verpakkingen van LED lampen hoort aangegeven te worden of deze dimbaar zijn. Ikea gaat zelfs zo ver dat ze bij niet dimbare LED lampen ook nog aangeven dat deze niet dimbaar zijn. Duidelijkheid, daar houden we bij GadgetGear.nl van.

Maar werken ze dan ook op iedere dimmer? Nee, er zijn dimmers en LED lampen die gewoon echt niet met elkaar overweg kunnen. Met name oudere dimmers hebben daar moeite mee. Dit is gewoon een kwestie van uitproberen.

Levensduur

Het klinkt misschien een beetje vreemd, maar wanneer een LED lamp kapot gaat, is het niet altijd de LED die kapot is. Meestal is het de elektronica die gewoon op is. Vervelend maar waar. Toch is de levensduur van dit soort lampen enorm. Kijken we naar de Ikea lampen die we voor ons huis hebben meegekregen dan zien we dat de goedkoopste lampen nog een levensduur van 15.000 uur hebben en de duurdere lampen 25.000 uren mee kunnen. Ze zijn ook zo getest dat ze even zo vaak kunnen worden aangezet. Op die momenten krijgt de elektronica het het zwaarst en dit is één van de dingen waar Ikea toch flink op test.

Nu zijn er ook armaturen en lampen met ingebouwde LED’s. Ook bij Ikea. Die LED’s zijn niet vervangbaar. Aan het einde van de levensduur lever je het complete armatuur of de complete lamp in ter recycling. Iets minder duurzaam, maar dat blijft natuurlijk het gevecht tussen mooi en praktisch.

Kostenbesparing en lichtopbrengst

LED lampen besparen niet alleen op de kosten, maar ook de natuur. Ze gaan ongeveer tien keer zo lang mee als een ouderwetse gloeilamp. Bij drie uur gebruik per dag praat je bij het gros van de lampen al snel over 20 jaar verbruik. Daarnaast verbruiken ze 85% minder energie om dezelfde hoeveelheid licht op te wekken.

Maar waren gloeilampen dan niet feller? Lang is het zo geweest dat LED lampen niet veel feller konden schijnen dan een sfeerlampje. Maar als we kijken naar bijvoorbeeld de Ledare LED lamp die we hebben meegenomen, zien we dat deze 1.800 Lumen produceert op slechts 22 Watt. In de tijd van de gloeilampen zouden we het over een 180 Watt lamp hebben gehad om deze hoeveelheid licht te produceren. Dit is een enorme hoeveelheid licht. Nee, de tijd dat LED nog niet in staat was om veel licht te produceren, ligt ver achter ons.

En dan het geknipper. Met name de eerste generaties LED lampen wilden nog weleens knipperen. Net als slechte TL buizen. Heel irritant. Ook dat zien we eigenlijk niet meer in de markt. De meeste lampen zijn 50Hz of 60Hz. Dus daar merk je helemaal niets meer van.

Zijn er LED’s voor alle fittingen?

Ja en nee. Het zijn met name de erg kleine steekfittingen waarbij het moeilijk is een goed LED alternatief te produceren. Er is immers nauwelijks ruimte voor de elektronica. Op internet is overal wel wat voor te vinden, maar kwaliteit is belangrijk. Bij Ikea merkten we dit ook tijdens ons bezoek. Hoewel ze proberen voor iedere fitting een LED alternatief aan te bieden, doen ze dit alleen waar ze kwalitatief achter staan. En dat is logisch. Ikea heeft de kracht om iedere dag duizenden lampen te verkopen. Je wilt niet iedere dag duizenden klachten in de organisatie ontvangen. Ze kiezen dus voor zekerheid.

Kun je de LED lamp overal ophangen?

Nee, dat niet. Bijvoorbeeld in de badkamer waar je een hoge luchtvochtigheid hebt. In de douche of in het bad gebruik je volledig waterdichte lampen, maar daar is de fitting als het goed is ook volledig afgesloten van het water. Dit moet dus IP65 waterdicht zijn. Voor de overige plekken in de badkamer is een lamp met IP44 classificatie veilig genoeg. Check dus even de verpakking voor deze classificatie.

De ervaring

De ervaring begint bij het kleinste LED lampje dat we hebben meegenomen. Een LED lampje om het kleine gloeilampje in de koelkast te vervangen. Deze moet meteen aan gaan, dus wil je op die plek niet klooien met een spaarlampje. Bovendien is het lastig om die zo klein te maken.

Het LED lampje voor in de koelkast is een enorm goedkoop lampje en brengt niet alleen het energievoordeel met zich mee. Er is nog een belangrijk voordeel. Het lampje warmt niet op, dus de koelkast hoeft daar niet voor te compenseren. Al is het minimaal, op de eindafrekening zal dit lampje zich zeker terugverdienen. Daar zijn we van overtuigd.

We hebben ook de prachtige Nittio meegenomen en de praktische Ledare LED 1800lm lamp. Klik op de namen om de reviews van deze lampen te lezen.

En dan is er nog de aansturing van LED verlichting. Ook hier laat Ikea een stukje innovatie zien. Wie weleens een PAX of Besta kast heeft gekocht, zal zeer waarschijnlijk ook voor het Ikea LED verlichtingssysteem hebben gekozen. Zo ook wij van GadgetGear.nl. De laatste paar jaar koop je daar een Ansluta/Omlopp transformator bij. Als daar de melding With Wireless Receiver op staat gedrukt, kun je ook de Ansluta/Utrusta aanschaffen. Deze maakt jouw kast draadloos bedienbaar en in stappen dimbaar. Wij zijn onze Besta kast meteen gaan opwaarderen.

Met de nieuwe afstandsbediening is de kast ineens toch een klein beetje smart geworden. Het dimmen gaat in drie standen en dat kan ideaal zijn. Zeker wanneer je heel veel verlichting in jouw design kast hebt zitten. Zoals bij ons het geval is ;-). Het is wel belangrijk om te weten dat de receiver de dimstand niet kan onthouden wanneer de stroom eraf is. Schakel je deze hoofdzakelijk aan/uit via jouw domotica systeem, zal deze iedere keer op volle sterkte aan gaan. Daar zit wat ons betreft nog wel een klein puntje van aandacht. Hoe dan ook, onze kast heeft de upgrade waar we al heel lang naar zochten.

De toekomst

En dan ligt er nog een hele toekomst open voor Ikea als het om LED gaat. Dit begint met de belofte dat Ikea LED only gaat. Iets anders verkopen ze niet meer qua verlichting. Zoals eerder aangegeven, komen ze met een concurrent voor Philips Hue. In België ligt dit al in de schappen. In Nederland komt dit ergens in 2017. Daarnaast komen er nieuwe LED panelen voor in kasten. Ikea gaat dus niet alleen voor conventionele verlichting, maar zoekt echt naar manier om met LED te innoveren. Zowel op functie als op vorm.