Op het eerste oog is het verschil tussen de Logitech G915 X en de voorganger (G915) niet erg groot. Toch zijn er een paar belangrijke veranderingen doorgevoerd. We brachten enkele weken door met ons reviewexemplaar.
We hebben de afgelopen jaren steeds meer draadloze mechanische toetsenborden zien doorkomen, waar de originele G915-serie een van de eerste opties was. Het aantal dat ook beschikt over een lage latency-implementatie ligt echter een stuk lager. We hebben in tegenstelling tot toen we de originele G915-reviewden een 100% formfactor van Logitech geleverd gekregen welke uitgerust is met de tactile switches. Dit zijn de bruine switches die een beetje het midden houden tussen de lineaire rode switches en de clicky witte switches waar de originele G915 die we reviewden mee was uitgerust.
Uitpakken
Als we de Logitech G915 TKL uitpakken treffen we behalve het toetsenbord ook een USB-C-laadkabel aan, de ontvanger en een USB-C naar USB-A-ingang-adapter. De adapter heeft zijn nut omdat je hiermee de ontvanger in de ene zijde kan steken, en de laadkabel aan de andere zijde. Hiermee hoef je maar één USB-aansluiting in je computer te gebruiken. Tijdens onze tests, staken we de laadkabel in onze PC, met daaraan de convertor + dongle en hingen we de laadkabel vervolgens over onze bureau. Was de G915 leeg, dan haalden we de kabel erbij, trokken we de adapter los en sloten we de G915 X bedraad aan terwijl we de adapter en ontvanger ergens los bewaarden. Aan de kabel werkt de G915 X gewoon als een bedraad toetsenbord terwijl deze ook oplaadt.
In tegenstelling tot bij de originele G915 is de laadkabel van de G915 X niet braided. Wel is deze redelijk flexibel te noemen en voorzien van een logo aan de USB-A-zijde. De connectoren zijn net als de adapter soft afgewerkt en voldoen qua feel wel aan als iets wat je bij het premium toetsenbord zou verwachten die de G915 is.
Ontwerp
De G915 X lijkt op het oog enorm op de voorganger. Eigenlijk ziet het apparaat er gewoon hetzelfde uit, wat een beetje jammer is. Het vorige model is immers inmiddels meer dan 4 jaar geleden geïntroduceerd. Hoe dan ook, we zien de aluminium baseplate die nauw aansluit op de plastic body en netjes om de body heen krult. Naar ons idee is de algemene afwerking iets verbeterd ten opzichte van het origineel, omdat werkelijk iedere plek waar het toetsenbord wat scherp zou kunnen aanvoelen gewoon zeer netjes afgewerkt is.
Als we de onderzijde bekijken zien we ruimte om de ontvanger in te bewaren. Handig als je het toetsenbord gewoon bedraad wil gebruiken, of op reis meeneemt. Zo’n dongle ben je immers vrij snel kwijt. De aanpak van de voetjes is eveneens onveranderd. Ze zijn in twee standen te zetten (drie als je de ingeklapte stand meetelt).
Verbeteringen
We waren wat kritisch over de bouw van het origineel. We merkten op dat de serie duidelijk wat premium elementen bevat, maar dat voor de prijs het een en ander toch niet voor elkaar was. In essentie is de G915 gewoon een plastic toetsenbord met ABS-toetsen. De werkelijke meerwaarde moest komen van het uiterlijk, de afwerking en de draadloze Lightspeed-low latency implementatie, en dat vonden we uiteindelijk een beetje weinig.
De nieuwe Logitech G915 X-serie bevat enkele verbeteringen. Zo is er een dikkere aluminium baseplate en worden PBT-keycaps toegepast die minder snel zullen slijten of glimmen. Wel voelen deze meer grof aan, waar de oude ABS-toetsen een eigen laagje hadden meegekregen om ze minder snel te laten slijten welke een stuk prettiger aanvoelde dan deze PBT keycaps naar de mening van uw reviewer. De backlight is prima voor elkaar en de karakters worden goed belicht. Dit is iets wat je niet altijd ziet bij PBT-keycaps, dus hier is wel wat werk in gaan zitten. De backlight is ook helderder zijn dan de voorganger, die in felheid wat tekortkwam. Een handige aanpassing is dat de secundaire karakters nu naast de hoofdkarakters geplaatst zijn zodat beiden even goed verlicht worden.
Qua switches is Logitech overgestapt van de GL-switches die ze samen met Kaihl maakten, naar de GL X-switches (waarschijnlijk eveneens in samenwerking met Kailh aangezien deze switches erg lijken op die we op onze MX Mechanical kregen). Deze hebben een meer traditionele MX-layout wat het makkelijker maakt de keycaps uit te wisselen met alternatieve keycaps.
We hadden het graag gezien dat ook de switches vervangbaar waren (hot swappable). De drie opties die Logitech biedt hoeven immers niet je ‘cup of tea’ te zijn en als je dan toch zo’n mooi en uitgebreid toetsenbord in de basis hebt zou de optie om deze volledig naar jouw zin te kunnen configureren wel een mooi voordeel zijn. Waarschijnlijk vergde dat echter een (te) veelomvattend herontwerp van de interne techniek, als Logitech überhaupt geïnteresseerd is in het aanbieden van een dergelijke optie.
Zoals reeds benoemd is de micro-USB-aansluiting ingewisseld voor een USB-C-aansluiting (het was al vreemd dat het origineel nog gebruik maakte van een micro-USB-aansluiting).
Wat we missen zijn wat verbeteringen die de algemene ervaring zouden kunnen opkrikken. Denk aan het smeren van de switches en het toepassen van geluidsdemping intern. Ook de voetjes zijn ondanks de rubbertjes een bron voor resonantie en overig geluid. Hoewel PBT-keycaps beter zijn in termen van degelijkheid, hadden we hier misschien een wat zwaardere keycap willen hebben.
Mediatoetsen en overig
Naast de reguliere toetsen vinden we wat rubberen toetsen voor de mediacontrols, twee knoppen waarmee het radiosignaal (Lightspeed of bluetooth) gekozen kan worden, voor de game-modus (waarmee bepaalde toetsen uitgeschakeld kunnen worden in de gamemodus, standaard zijn dit de windows-, FN-toets en media-toets) en de helderheid van de backlight. Verder hebben we vier extra macro-toetsen. De toetsen zijn niet mechanisch, maar voelen verder prima aan. De knop voor de helderheid en de mediacontrols zijn volledig RGB-backlit, terwijl de knop voor bluetooth alleen blauw is, en de gamemodus en lightspeedknop alleen wit kleuren.
Verder vinden we een volumewiel. Ondanks dat deze in het metaal uitgevoerd is, vinden we de implementatie toch wat tegenvallen. We omschreven deze rond de vorige G915 als “wat rammelend”, wat in het geval van de G915 X die we testen overdreven zou zijn. Maar alsnog voelt de toepassing niet degelijk aan, wat gewoon jammer is voor een toetsenbord uit deze prijsklasse. Een goede verbetering was geweest als het wiel trappen had gekregen en/of misschien wat meer weerstand.
ISO-US geen ANSI-US
Punt van onderwerp met Logitech-toetsenborden is dat we ze in Nederland altijd geleverd zullen krijgen in een ISO-US-layout. In het geval van de G915-serie hebben we een aangepaste variant met een bredere shift-toets). Dit, waar de meeste toetsenborden van andere merken hier geleverd worden in een ANSI-US-layout. Mocht je hier een probleem mee hebben, is dit een punt om even op te letten.
Type-ervaring
Of je een bepaalde switch fijn vindt is uiteraard afhankelijk van een persoonlijke voorkeur. Hoewel uw reviewer geen fan is van de bruine low-profile switches, hebben we daadwerkelijk mensen in onze omgeving die de bruine switches prettig vinden typen. Ze voelen duidelijk anders aan dan de witte (clicky) en rode (lineair) switches, dus mocht je de kans hebben ze vooraf te proberen, is het een goed idee om dat even te doen voordat je een keus maakt.
Aangezien de Logitech G915 X gebruik maakt van een ‘zwevende’ layout (waarbij de toetsen boven het toetsenbord uitsteken) en er amper geluidsdempende implementaties toegepast lijken te zijn, is het een redelijk luidruchtig toetsenbord. Het geluid van de toetsen is overigens wel consistent, maar wanneer je wat harder typt hoor je wel wat echo’s van de veertjes in het geval van sommige toetsen. We vragen ons af wat wat smeerwerk en opvullen van het toetsenbord aan verbetering had gebracht voor de algemene type-ervaring (met name qua geluid).
Ding om even op te letten is verder dat als je de G915 X niet gaat gebruiken als je primaire toetsenbord, gaat over het feit dat door het platte signatuur het toetsoppervlak groter is dan dat van een traditioneel ‘dikker’ toetsenbord. Op zich zal je bij regelmatig werken aan dat toetsenbord er wel aan wennen, maar we vonden het iets dat opgemerkt dient te worden.
Iets waar we minder snel aan konden wennen was het feit dat doordat je aan de zijkant de macrotoetsen hebt, toetsen als de capslock en shift dus niet meer aan de rand van het toetsenbord zitten. Wanneer je gewend bent om die toetsen te herkennen op basis van die eigenschap, en onbewust blijkt dit zo te zijn voor uw reviewer, kost het een aardige wenperiode om gewoon efficiënt met het toetsenbord te werken. Als iemand die veel verschillende toetsenborden gebruikt was deze wenperiode langer dan twee weken. Dit in combinatie met het grotere oppervlak, zorgde ervoor dat het uiteindelijk een week of drie duurde voordat we op de G915 X net zo goed konden werken als op een traditioneel toetsenbord.
En zelfs daarna…. was de algemene type-ervaring voor uw reviewer minder dan die met de MX Mechanical, ondanks dat die gebruik maakt van een switch die best lijkt op wat we in de G915 X hebben. Wat het precies is dat het verschil maakt is lastig te zeggen. We maakten meer fouten met de G915 X en het algemene typcomfort was gewoon minder. Sowieso was het handiger geweest wanneer we voor ons review-exemplaar hadden kunnen kiezen voor een switch waarvan we wisten dat deze ons zou bevallen, maar zelfs dan… Er is iets aan de algemene feel van de toetsen die ons tegen staat. Zijn het de PBT-switches die minder comfortabel aanvoelen?
Backlight
Zoals opgemerkt is de backlight verbeterd ten opzichte van de voorganger doordat deze helderder is en de secundaire karakters naast de hoofdkarakters staan en hierdoor net zo goed belicht worden. Uitzondering hierop is het numerieke veld.
Game-ervaring
We hebben de G915 X getest met Doom Eternal, C&C3 Kane’s Wrath, Street Fighter 6 en Tricky Towers. Net als de voorganger maakt de Lightspeed-connectie gewoon indruk. Je hebt gewoon een compromisloze ervaring.
Ook over bluetooth is de game-ervaring op zich prima, al merk je toch dat qua responsiviteit er een verschil is ten opzichte van Lightspeed. We deden een Street Fighter 6-sessie om ook de macro’s te testen, en je merkt dat qua timing je nét wat achterloopt. Op zich geen verrassing natuurlijk.
G-Hub Software
Logitech’s G-Hub-software kiest voor een duidelijk eigen aanpak ten opzichte van de concurrentie. Wanneer je er even mee leert werken is het op zich een prima suite. Intuïtief gaat wat ver (en eigenlijk hebben alle suites van de gamemerken wel een leercurve die vrij stijl is), maar uiteindelijk krijg je er wel uit wat je wil als je bereid bent de tijd ervoor te nemen. Het was wel handig geweest wanneer er gewoon een goede tutorial zou zijn voor de softwaresuite, zoals dit eigenlijk voor alle suites beschikbaar zou moeten zijn zodat gebruikers het maximale uit een toetsenbord kunnen halen.
Hoe dan ook, er zijn drie hoofdsecties. In de ‘LightSync’-sectie kun je de verlichting configureren, van iedere standaardtoets, plus de mediaknoppen, extra macro-knoppen en helderheidsknop. De knoppen voor bluetooth, de Lightspeed-connectie en gamemodus kunnen niet aangepast worden.
In de sectie ‘Toewijzingen’ kun je de FN-functies programmeren, eventueel macro’s. Met G-Shift heb je een extra laag die je kan toepassen om een toets een andere functie te geven.
In de sectie ‘Gamemodus’, kan de gebruiker toetsen uitschakelen. Standaard zijn de windows-, FN- en menutoets uitgeschakeld.
Batterijduur
Volgens Logitech zou de batterij 36 uur mee moeten gaan op een lading wanneer de helderheid op 100% gebruikt wordt. De levensduur is natuurlijk altijd afhankelijk van hoe er getest wordt. Vanzelfsprekend volgt op drukker gebruik een lagere batterijduur. Wanneer je het toetsenbord niet intensief gebruikt, dus vooral voor wat browsen en wat licht typewerk terwijl je vooral RTS-games speelt waarbij het gebruik van een toetsenbord minder intens is dan bijvoorbeeld wanneer je een shooter speelt, ga je redelijk makkelijk over 36 uur heen. Wanneer we echt intens aan de gang gingen met veel typewerk, dan kwamen we wel rond die 36 uur uit. Hoe de batterij het volhoudt over een langere gebruiksduur is afwachten.
Conclusie
De G915 X heeft een paar duidelijke verbeteringen ten opzichte van de originele G915 toegepast. Toch hadden we het graag wat verder zien gaan in de bouwkwaliteit en de geboden type-ervaring. Rond deze prijsklasse moet een toetsenbord gewoon perfectie benaderen en dat doet de G915 X niet. We hadden graag wat geluidsdempende maatregelen gezien. Ook blijft de G915 X uiteindelijk gewoon een plastic toetsenbord met een aluminium backplate. Niet dat er wat mis is met plastic, maar je hebt plastic en plastic en daarnaast was er de optie geweest om intern wat te doen.
Verder moeten we kritisch blijven over het feit dat Logitech weigert hier gewoon toetsenborden in ANSI-layout te leveren. ISO is hier niet de standaard, en zal dit ook niet worden, zeker niet voor PC-gebruikers.
De Lightspeed-connectie blijft zeer indrukwekkend terwijl het fijn is dat je ook de optie hebt om het toetsenbord te gebruiken via bluetooth en bedraad. Ook de lange batterijduur prijzen we.
De G-Hub-software is uitgebreid, maar je moet er echt even voor gaan zitten om het door te krijgen. Het is jammer dat er niet gewoon een degelijke tutorial voor gemaakt is. In principe zou de G915 X ook een prima productivity toetsenbord moeten zijn met 9 macrotoetsen, al heeft uw reviewer wel wat twijfels over de type-ervaring, zelfs als er een switch toegepast zou worden die hem wel bevalt. De tegenvallende typeervaring ging verder dan alleen de bruine switches. We vragen ons af of dit komt door de gebruikte keycaps of dat er nog een andere factor is. We konden hier tijdens de test eigenlijk nooit echt onze vinger op leggen.
Al met al blijft de G915 X gewoon een indrukwekkend apparaat. Ergens vinden we het jammer dat qua uiterlijk er niets veranderd is, maar het blijft een mooi ding om te zien. Functioneel zal je weinig opties vinden die uitgebreider zijn dan dit toetsenbord, buiten wat specialistische apparaten en natuurlijk toetsenborden die meer macro-toetsen bieden. Voor productivity doeleinden is de G915 X dan ook prima aan te raden, mits de typeervaring is waar je naar zoekt.
Als upgrade voor de originele G915 is het uiteindelijk niet genoeg om de overstap aan te raden. Zeker niet voor deze prijs. En als we kijken naar wat de originele G915 kost…is dat eigenlijk de betere optie op dit moment. Dit gezegd hebben, denk je dat de G915 X precies doet wat je wil of hoef je hem niet zelf te betalen, dan kan het een prima optie zijn. We raden wel aan het toetsenbord eerst zelf te proberen, inclusief de beschikbare switches als je niet weet wat je kan verwachten.