Schaken, zonder stukken van tafel te slaan. Dat is het idee achter Vredes Schaak, of met een iets lastigere naam, Paco Ŝako. Een voor ons nieuw soort schaakspel dat eigenlijk al jaren bestaat, en een unieke dynamiek met zich meebrengt. Onder de fans is het zelfs zo populair dat er nu puzzelboeken verschijnen, maar daar hebben we het later nog een keer over.
Unboxing
De schaakstukken van Paco Ŝako zitten in een stevige, kartonnen doos. In de doos zitten alle stukken in het wit en in het zwart. Deze worden aangevuld met een extra koningin van beide kleuren, een handleiding en een poster die als schaakbord gebruikt kan worden. Opvallend is wel dat de poster te groot is om goed opgevouwen in het spel te gaan. Dus die komt er iets verfrommeld uit. Dit vinden we best jammer.
Voor de fans van roze, heeft de fabrikant overigens ook een extra box uitgebracht met roze schaakstukken. Let wel op dat het geen volledig schaakspel is, maar alleen de roze stukken bevat.
Ontwerp van de schaakstukken
Het ontwerp van de schaakstukken is buitengewoon elegant. De stukken zijn zo gemaakt dat je tijdens het spelen, deze aan elkaar kunt zetten op een enkel schaakvlak. Waarom dat belangrijk is leg ik zo uit. Wanneer je stukken aan elkaar zet op het schaakbord, passen ze allemaal netjes tegen elkaar aan. Net als echte danspartner gaat de ene arm boven, de andere onder en staan de hoofden iets naar achteren. Ongeacht of je een pion aan een pion koppelt of een pion aan een koningin, het is altijd een mooie match. Wie naar de onderkant van de stukken kijkt, ziet overigens een bijna perfecte Yin en Yang.
Tijdens Spellen Spektakel 2024 kregen we overigens al een preview van andere materialen waar de ontwerper van het spel momenteel mee speelt om de stukken te maken. Fans mogen op termijn dan ook luxere stukken verwachten. Hoe snel die komen is nog onbekend, want er zijn productietechnisch best wat uitdagingen.
De stukken van Paco Ŝako zijn wat fors, zeker wanneer ze aan elkaar zijn geschakeld. Een schaakbord met vakken van 5*5 cm is dan ook het advies. Een halve centimeter minder kan nog net, maar andere borden zijn al snel te klein voor de stukken. Voor de review speelden we dan ook op het meegeleverde papieren schaakbord. Voor DIY fans zullen we een dezer dagen een svg bestand delen waarmee je met een vinylsnijder zoals de Cricut Maker zelf een schaakbord op maat kunt maken. We hebben daar ook echt een leuk, passend design idee bij, dus dat moeten we in deze drukke tijd even rustig uitwerken.
Het spel
Paco Ŝako heet ook wel vredes schaak omdat het niet langer de bedoeling is om de stukken van jouw tegenspeler van het spel te slaan. In plaats daarvan gaan de stukken met elkaar dansen op het moment dat je normaal zou slaan. Het gecombineerde stuk krijgt hiermee de eigenschap van jouw kleur. Dus als jij wit bent en een toren en de tegenstander is zwart en een pion, speelt de tegenstander de combinatie als pion en jij de combinatie als toren. Daarmee kunnen jullie het gecombineerde stuk dus beiden tactisch verplaatsen.
Het is ook mogelijk om gekoppelde schaakstukken weer vrij te spelen. Hiervoor moet je de danspartner van jezelf vervangen voor een ander schaakstuk dat opnieuw het bestaande koppel kan slaan. Jouw originele schaakstuk kan zich dan als voorheen verder bewegen. En ja, je mag hier lange kettingen mee vormen. In onze testperiode was de langste keten die we in een enkele beurt speelden vier speelstukken groot.
Het spel stopt op hetzelfde moment als met regulier schaken; wanneer de koning schaakmat staat. Met andere woorden, de koning kan nergens meer heen bewegen zonder dat de koning van een danspartner van de andere kleur wordt voorzien.
Conclusie Paco Ŝako
Ik geef toe dat ik schaken best saai ben gaan vinden. Ongeacht hoe het schaakspel eruitziet, het blijft toch altijd een herhaling van zetten. Niet dat ik een goede speler ben overigens. Ik wordt regelmatig echt afgemaakt door mijn zoontje. Met Paco Ŝako krijg je eigenlijk een totaal ander strategisch spel dat je heel snel snapt als je al kunt schaken. Qua tactieken ga je ineens veel verder vooruitdenken, maar ook in veel meer variaties van zetten. Het spel wordt daarmee ineens weer heel veel uitdagender.