Review: Teufel Ultima 20 mk3 (alleskunner door compromissen)

Recent introduceerde Teufel de derde revisie van haar Ultima 20-serie boekenplankspeakers. De veranderingen zouden de Ultima 20 meer tot volwassendom gebracht hebben met subtiele verbeteringen met betrekking tot zowel het geluid als het uiterlijk.

Met de Teufel Ultima 20 beoogt Teufel een oplossing te hebben voor een brede inzet; zowel muziek als overige media-consumptie en dat voor een competitieve prijs. Drie zaken die volgens velen niet goed samen gaan. Het is dan ook niet vreemd dat ondanks haar commerciële succes de serie er een is die in audioreviewland tot de nodige discussies geleid heeft. De besprekingen variëren van kritisch tot positief, al is het altijd de vraag wat de herkomst van een verhaal is. Wat is het genomen referentiekader? In welke mate wordt de beoogde (brede) afzetgroep meegenomen? Wat Teufel voor ogen heeft voor het gebruik? De prijsklasse? Enzovoort. Kortom, wat is de norm voor wat een goede speaker?

Uw reviewer heeft slechts beperkt ervaring met de voorganger van de mk3, mk2 van de Ultima 20. Te weinig om er een specifiek oordeel over te hebben. We gingen dus volledig leeg de review in voor de Teufel Ultima 20 mk3. We baseren de test op muziekweergave en film-/serieconsumptie. We hebben er nog even over nagedacht de set in een surroundopstelling te combineren met de Ultima 40 mk3 welke eveneens ter test klaarstaan, maar door het gemis van een center-speaker hebben we besloten dit achterwege te laten. We kregen van Teufel de witte variant opgestuurd; de set is tevens in het zwart te verkrijgen. De adviesprijs bedraagt € 249,99-.

Specificaties

De Teufel Ultima 20’s mk3 zijn een set boekenplankspeakers in een twee-kanaals-constructie vervaardigd van MDF. De unit bevat een tweeter van 25 mm (met  fase plug, een van de vernieuwingen ten opzichte van de mk2) en een 165 mm grote glasvezel midrange driver. Het frequentiebereik ligt tussen de 70 en 20.000 Hz. Een overzicht van de door Teufel opgegeven specs:

Bouw en ontwerp

Vooropgesteld, een setje van de Ultima 20 mk3’s kost 250 euro. Dit is geen bedrag waarvoor je de wereld mag verwachten. Dit gezegd hebbende, moeten we zeggen niets anders dan positief te zijn over de bouwkwaliteit van de Ultima 20 mk3’s. Zoals te verwachten hebben we het over speakers die vervaardigd zijn van MDF met een folie-afwerking die netjes oogt. Het geheel voelt degelijk aan; geen holle klanken bij wat klopjes op de case, geen vreemde braampjes of kwetsbare punten in de afwerking. Het geheel lijkt ook wel tegen een stootje te kunnen. De hoeken van de speakers zijn van de zijkant rond afgewerkt wat ze zeker in deze prijsklasse doet onderscheiden van de massa.

Met de stofkap op zijn de Ultima 20’s erg anoniem vormgegeven. Zonder stofkap komt er een eigenzinnig design tevoorschijn. We zien een glossy afgewerkte waveguide rond de tweeter, wat naar de mening van uw reviewer de enige manier is om een zwarte glossy afwerking op een elegante manier te gebruiken; als detail in het design en niet als de hoofdtoon in de kleurafwerking. Over de tweeter zien we in een kooi-constructie de fase plug welke moet zorgen voor meer focus en transparantie in het hoog ten opzichte van de vorige revisie. Daarnaast hebben we de kevlar goud-oranje-kleurige driver met een chromen spitsvorminge fase plug die de Ultima 20’s haar eigen uiterlijke karakter geven.

Aan de achterkant zien we een zwartkleurige basreflexuitgang en het schroef-/bananenplugconstruct voor het aansluiten van het speakerdraad. Aan de onderzijde van de speaker zien een aansluitpunt voor een standaard. Aan de onderzijde zien we tevens duidelijk hoe de folie afgewerkt is. Op zich geen punt aangezien het aan de onderzijde is, maar we vinden hier wel ondersteuning voor het idee dat voor goedkopere opties als het om tech gaat tech, zwart wellicht de betere kleurkeus is omdat imperfecties in de bouw of een goedkopere afwerking minder snel opvallen. Dit gezegd hebbende, zijn we de witte kleur en de contrasterende accenten van de voorzijde gedurende de tijd die we met de speaker hebben doorgebracht wel gaan waarderen.

Als standaardoplossing voor de voetjes wordt per speaker een setje rode rubberen voetjes meegeleverd.

Geluid

Teufel heeft voor de Ultima 20’s, ondanks dat ze gericht zijn op breed gebruik, duidelijk als doel gehad een gebalanceerd geluid uit de speaker te krijgen. De bas is weinig indrukwekkend, zoals van speakers met deze afmetingen verwacht kan worden. Wellicht dat het vreemd over komt wanneer we stellen dat we dit niet perse een negatief punt vinden. Dat we geen beukende bas krijgen uit twee boekenplank-opties van 250 euro is immers logisch. Vaker dan we willen zien wordt door bepaalde fabrikanten derhalve de keus gemaakt de bas te benadrukken in het signatuur of kunstmatige middelen toe te passen om de gebruiker de ervaring van de aanwezigheid van bas te geven. Dit heeft als gevolg dat de audioweergave over het hele bereik uit balans raakt. Teufel maakte voor haar Ultima 20 mk3 gelukkig een andere keus.

Uiteraard blijft het een gegeven dat het laag een zwak punt is van een dergelijke speaker en dat muziek waarin het laag meer geaccentueerd wordt, in bepaalde gevallen effect zal missen. De opgegeven specificaties zijn hier ook duidelijk over: het frequentiebereik begint bij 70 Hz, wat betekent dat sub-bas (valt in het bereik tussen 20 – 60 Hz) ontbreekt. Voor alle duidelijkheid, sub-bas is simpel gezegd het deel van het bereik waarin het ‘voelbare’ deel van de bas zit.  Zo missen we bij een nummer als ‘Shout’ van Tears for Fears op een wat hoger volume wat body die zo belangrijk is voor de eigenzinnige lage klanken in het nummer. De simpele oplossing is uiteraard om de set te combineren met een subwoofer, hoewel we denken dat voor kleinere kamers de Teufels zelden echt tekort zullen komen voor de weergave van muziek, mits er geen hoge eisen aan het laag gesteld worden. Voor de zogenaamde bassheads of film/game-liefhebbers die het knalwerk in hun buik willen voelen is de Ultima 20 dus niet. Maar de flinke 165 mm midrange drivers zorgen ervoor dat de Ultima 20 mk3 voor een boekenplankspeaker voor casual gebruik weinig tekort komt in het laag.

De middentonen komen gebalanceerd over en geven een redelijke hoeveelheid aan detail weer hoewel het niet perse iets indrukwekkends is. Het lijkt erop dat Teufel gekozen heeft voor degelijkheid in plaats voor transparantie. Specifieke nummers waarin het belang van zang wat groter is lijken wat detail en contour te missen.

De hoge tonen zouden we eigenlijk hetzelfde beoordelen als de middentonen. De output blijft gecontroleerd, wordt niet schreeuwerig of ‘kraaiend’, maar tegelijkertijd missen we wat detail.

Wellicht dat we hier ook rekening moeten houden met het gegeven dat dit eigen is aan de prijsklasse; wil je echt een optie waarmee je wil genieten van bijvoorbeeld hoogwaardige zang op een manier die verder gaat dan casual luisteren, zul je simpelweg meer moeten uitgeven. Zoals reeds vermeld, zijn de Ultima 20’s bedoeld voor een brede inzet, wat logischerwijs betekent dat er compromissen gesloten moeten worden. Bij elkaar genomen kunnen we zeggen dat we prima kunnen leven met de keuzes die gemaakt zijn om tot een resultaat te komen die de set geschikt maakt voor zowel muziek als overige media.

Conclusie

De Teufel Ultima 20 mk3 is een prima oplossing voor kleine tot middelgrote kamers. De output is gecontroleerd en wordt over het hele bereik nergens vervelend. Ook kunnen we het idee ondersteunen dat het doel om een soort ‘alleskunner’ te zijn, redelijk geslaagd is. Wel is het zo dat dit betekent dat de Ultima 20 mk3’s nergens excelleren. Het is niet de pompende game of film-gerelateerde oplossing waarmee de immersieve ervaring ontzettend vergroot wordt, noch is het niet de set die je ontzettend uitnodigt om lekker eens niets anders te doen dan naar je favoriete muziek te luisteren. Wel is het een set die je zonder risico voor welk gebruik dan ook kunt inzetten zonder dat deze je zal teleurstellen (naar realistische verwachtingen). Dit maakt het een geschikte oplossing voor veel huiskamers of studentenkamers waarin de geluidsoplossing voor allerlei doeleinden gebruikt wordt. Dat het een set is die qua uiterlijk onderscheidend over komt zonder dat het in bepaalde interieurs niet te plaatsen zou zijn, is daarbij meegenomen.